امام علی (علیه‌السلام)
زندگی نامه امام علی علیه السلام
امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) امام اول شیعیان، پسر عمو و داماد حضرت محمد (صل الله علیه و آله)، همسر حضرت زهرا (سلام الله علیها) و پدر امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) هستند. امام علی (علیه السلام) در ۱۳ رجب سال ۲۳ قبل از هجرت در خانه خدا چشم به جهان گشودند و این جریان فقط اختصاص به آن حضرت دارد. در تاریخ بشریت بی سابقه بوده و بعد از آن نیز تکرار نشده است. پدر امام علی (علیه السلام) ابوطالب بن عبدالمطلب است که با عبدالله بن عبدالمطلب پدر حضرت محمد (صل الله علیه و آله)، برادر اعیانی و مادرشان فاطمه بنت اسد بن هاشم عبد مناف بودند. ایشان اولین مردی است که به پیامبر گرامی اسلام ایمان آورد و همواره یار و یاور ایشان بودند. پیامبر اگرامی اسلام به دستور خداوند ایشان را به عنوان جانشین و وصی خود تعیین نمود و از مردم برای ایشان بیعت گرفت، اما پس از شهادت پیامبر گرامی اسلام در سال ۱۱ هجری، عده ای از مهاجرین و انصار در سقیفه بنی ساعده به طور خودسرانه از این دستور سرپیچی نموده و با ابوبکر به عنوان خلیفه مسلمانان بیعت کردند! این واقعه موجب شد که آن حضرت از سال ۳۵ هجری قمری و پس از عثمان به خلافت برسد. دوران ریاست ایشان بر حکومت اسلامی عموما به درگیری با معاویه، اصحاب جمل و خوارج گذشت و سرانجام یکی از خوارج به نام ابن ملجم مرادی آن حضرت را در ۲۱ رمضان سال ۴۰ هجری در ۶۳ سالگی در مسجد کوفه به شهادت رسانید. موضوع خلافت امیرالمومنین (علیه السلام) مسئله ای است که به سبب آن مسلمانان به دو گروه شیعه و سنی تقسیم می گردند. شیعیان، امام علی (علیه السلام) را خلیفه بعد از پیامبر و اهل سنت ایشان را خلیفه چهارم پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله) می دانند.. امام علی (علیه السلام) در اول ذی الحجه سال دوم یا سوم قمری با حضرت زهرا (سلام الله علیها) ازدواج کردند. خطبه ی عقد ایشان را حضرت محمد (صل الله علیه و آله) خواندند و طبق نظرات مشهور، مهریه ی ایشان، پانصد درهم ذکر شده است که این میزان مهریه را مهر السنه نیز می گویند. امام علی (علیه السلام) زره خود را میفروشند و پیامبر اسلام، با آن پول برای حضرت زهرا (علیها السلام) جهیزیه تهیه می کنند. ازدواج حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و حضرت علی (علیه السلام) از مهم ترین اتفاقات تاریخ شیعه است، زیرا سلسله امامان شیعه ثمره این ازدواج هستند. امام حسن (علیه السلام) اولین فرزند ایشان در نیمه ی ماه مبارک رمضان سال سوم هجری قمری چشم به جهان گشودند و امام حسین علیه السلام در چهارم شعبان سال چهارم هجری قمری به دنیا آمدند. حضرت زینب (سلام الله علیها) و حضرت ام کلثوم (سلام الله علیها) از دیگر فرزندان ایشان هستند. همچنین ایشان دارای فرزند دیگری به نام محسن هم بودند که قبل از ولادت، توسط دشمنان آن حضرت، به شهادت رسیدند.
فرزندان حضرت ام البنین و حضرت علی علیه السلام
بعد از شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها) ، امام علی (علیه السلام) با بانویی به نام فاطمه بنت حزام ازدواج کردند. ثمره زندگی مشترک حضرت ام البنین (علیها سلام) با حضرت علی (علیه السلام) ، چهار پسر به نام های عباس، عبداللّه، جعفر و عثمان بود که همگی در کربلا در رکاب اباعبدلله (علیه السلام) به شهادت رسیدند و نسل ایشان از عبیدالله فرزند حضرت عباس ادامه پیدا کرد. نام گزاری ایشان به «ام البنین»، یعنی مادر پسران به علت داشتن چهار پسر، به خواست خود ایشان بعد از گذشت مدتی از زندگی مشترک با امیرالمؤمنین (علیه السلام) بود، بدین خاطر که فرزندان حضرت زهرا (علیها سلام) با بردن نام او (فاطمه)، توسط پدرشان، به یاد مادر خویش، فاطمه زهرا (علیهاسلام) نیفتند و در نتیجه، خاطرات گذشته مادرشان حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در ذهن آن ها تداعی نگردد. معجزات امام علی علیه السلام
معجزات امام علی علیه السلام
ر این نوشتار به برخی از کرامات آن حضرت اشاره می شود:
- شیخ صدوق: محمد بن علی بن الحسین بن بابویه؛ در کتاب عیون اخبار الرضا (علیه السلام) از صالح بن عقبه؛ از حضرت صادق (علیه السلام) در حدیثی طولانی روایت کرده که: مردی از علمای یهود از امیر المؤمنین (علیه السلام) پرسید: پیغمبر شما در کجای بهشت ساکن است؟ تا آنجا که گفت: وصی او چقدر پس از او زندگی می کند؟ فرمود: سی سال؛ سپس پرسید: می میرد یا کشته می شود؟ فرمود: بوسیله ضربتی که بر فرقش می زنند و محاسنش از آن رنگین می شود کشته خواهد شد، عرض کرد: راست گفتی، بخدا قسم این موضوع بخط هارون و املای موسی (علیهما السلام) نوشته شده است.
- یزید بن قعنب روایت کرده که گفت: با عباس بن عبد المطلب و جمعی از قبیله (عبد العزی) در کنار خانه خدا نشسته بودیم که فاطمه بنت اسد: مادر امیر المؤمنین (علیه السلام) وارد شد؛ در حالی که نه ماهه علی (علیه السلام) را آبستن بود؛ و درد زائیدن او را گرفته بود؛ پس عرض کرد: پروردگارا! من بتو ایمان دارم؛ تا آنجا که گفت: پس بحق آن پیغمبری که این خانه را بنا کرد و بحق این بچه ای که در شکم من است قسمت می دهم که زائیدن را بر من آسان فرمائی؛ یزید بن قعنب گفت: آنگاه خانه را دیدیم که از پشت شکافته شده و فاطمه در آن داخل شد و از چشمهای ما پنهان شد؛ و دیوار بهم چسبید، و ما خواستیم قفل در بر ما باز شود؛ و باز نشد، پس دانستیم که : این امری است از جانب خدا؛ آن گاه بعد از روز چهارم بیرون آمد در حالی که امیر المؤمنین دردستش بود و گفت: همانا من فضیلت داده شده ام بر زنانی که پیش ازمن بوده اند، تا آن جا که گفت: و همانا من داخل خانه خدا شدم، و از میوه ها و برگهای بهشت خوردم. و چون می خواستم بیرون بیایم هاتفی ندا کرد ای فاطمه نامش را علی بگذار «تا آخر حدیث». و (صدوق) آن را در امالی و علل بهمین سند همین طور نقل کرده؛ و شیخ هم در کتاب (مجالس و اخبار) آن را روایت کرده چنان که خواهد آمد.
- ابراهیم بن یحیی مدنی از حضرت صادق علیه السلام در حدیثی روایت کرده که: مردی از علمای یهود مسائلی از علی (علیه السلام) برسید؛ تا آن جا که گفت: مرا خبرده که وصی محمد چقدر بعد از او زندگی می کند ؟ و آیا بنحوی می میرد یا بنحوی کشته می شود؟ به او فرمود : وای بر تو ای یهودی! منم وصی محمد (صلّ الله علیه و آله) سی سال پس از او زندگی می کنم؛ نه یک روز از عمرم کم می شود نه زیاد؛ سپس شقی ترین این امت هم طراز پی کننده ناقه (قوم) ثمود بر انگیخته می شود و ضربتی در اینجا: در فرقم می زند، و محاسنم از آن رنگین می شود آن گاه (راوی) گفت: که آنم یهودی اسلام آورد؛ و آن را بچند سند دیگر هم روایت کرده چنانکه در بابنص بر ائمه علیهم السلام گذشت.
- ابن عباس روایت کرده که گفت: هنگام رفتن علی (علیه السلام) بجانب صفین با او بودم چون در نینوی که شط الفرات است پیاده شد با بلند ترین صدایش فرمود ای ابن عباس آیا این جا را می شناسی؟ عرض کردم: یا امیر المؤمنین نمی شناسم، فرمود: اگر چنان که من می شناسم تو هم می شناختی از آن نمی گذشتی تا تو هم مثل من بگریی؛ (ابن عباس) گفت: پس علی (علیه السلام) مدتی دراز گریست تا محاسنش از اشگ تر شد و ما هم با او می گریستیم و او می فرمود: آه، آه مرا چه کار با ابوسفیان؟ مرا چه کار با آل حرب (حرب نام پدر ابوسفیان است) حزب شیطان و سران کفر؟ صبر کن ای اباعبدالله که پدرت مثل آنچه تو از آنها می بینی دید؛ تا آنجا که فرمود: این زمین اندوه و بلا است، حسین با نوزده مرد که همه از فرزندان من و فاطمه هستند؛ در آن مدفون می شوند؛ و حدیث را (تا آخر) ذکر کرده؛ و در همین حدیث است که: آن جناب، بجستجوی پشک آهوان رفت و پیدا کرد و آن ها را گرفت و در ردای خود کرده بست و بمن هم دستور داد که همان طور بگیرم و ببندم و فرمود: ای ابن عباس هر وقت دیدی از این پشکها خون تازه می جوشد بدان که ابا عبدالله کشته شده و در این زمین دفن شده « تا آخر حدیث » و نیز در این حدیث است که وقتی که حسین (علیه السلام ) کشته شد در همان روز خون از آن پشک ها جاری شد و ابن عباس گفت: علی هرگز در حدیثی که برای من بیان کرده دروغ نگفته؛ و هرگز مرا بوقوع چیزی خبر نداده مگر آن که همانطور که فرموده واقع شده. محمد بن الحسن الحرالعاملی – اثبات الهداه، ترجمه احمد جنتی، ج۴، ص ۴۴۹
- گفت و گو با سنگ: از ابن عباس روایت شده که گفت: با علی (علیه السلام) از جنگ صفین بر می‌گشتیم لشکر تشنه شد، و در آن زمین آبی نبود، و به علی (علیه السلام) از تشنگی شکایت کردند، حضرت شروع به گشتن کرد تا این که سنگی را دید، روی آن ایستاد و فرمود: ای سنگ آب کجاست؟ عرض کرد: «سلام بر تو ای وارث علم نبوت! آب در زیر من است ای وصی محمد»، پس صد نفر روی سنگ افتادند و نتوانستند حرکتش دهند، و آن جناب روی آن ایستاد و لبهایش را حرکت داد و با دستش آن را بلند کرد، و به یک چشم بر هم زدن از جا کنده شد. چشمه آبی در زیرش بود از عسل شیرین تر، و از برف سردتر، خوردند و اسبان و شترانشان جای خود برگرد، و سنگ شروع به چرخیدن کرد تا روی چشمه افتاد.
- آرام کردن زمین: در زمان ابوبکر و عمر، زلزله شدیدی در مدینه رخ داد، به طوری که عموم مردم ترسیدند. نزد ابوبکر و عمر رفتند، مشاهده کردند آن دو نفر از شدت ترس به شتاب حضور امیرالمؤمنین (علیه السلام) می‌روند. مردم هم به تبعیت آنها حضور آن حضرت رسیدند. امیرالمؤمنین (علیه السلام) از منزل خارج شدند. ابوبکر و عمر و عموم در عقب آن بزرگوار رفتند تا به باروی شهر رسیدند. آن حضرت روی زمین نشست مردم هم اطراف او نشستند. دیوارهای مدینه مانند گهواره حرکت می‌کرد اهل مدینه از شدت ترس صداهای خود را بلند کرده و فریاد می زدند: «یا علی به فریاد ما برس، هرگز چنین زمین لرزه ای ندیدیم». لب‌های آن حضرت به حرکت آمد و با دست به زمین زد و فرمود: «ای زمین آرام و قرار بگیر». زمین به اذن خدا ساکت شد و قرار گرفت. مردم از اطاعت و فرمانبرداری زمین از امیرالمؤمنین (علیه السلام) تعجب کردند، فرمود: «شما تعجب کردید که اطاعت امر من نمود وقتی به او گفتم که قرار بگیر؟»، عرض کردند: «بلی، یا امیرالمؤمنین». فرمود: «من همان انسانی هستم که خداوند در قرآن می فرماید: «و قال الانسان مالها» به زمین می‌گویم بیان کن برای من حوادث و اخباری که بر روی تو واقع شده و انجام گرفته است و به من بگو عمل هایی که مردم در روی تو به جا آورده اند. پس از آن فرمود: «اگر این همان زمین لرزه هایی بود که خداوند در سوره زلزله می فرماید زمین به من اخبار خود را خبر می داد، ولی آن نیست». و در حدیث آمده است که پیغمبر (صل الله علیه و آله) فرمود: «آیا می دانید که اخبار آن چیست؟»، گفتند: «خدا و پیامبرش داناتر است». فرمود: «اخبار آن این است که شهادت می دهد بر هر بنده و کنیز و هر مرد و زن به آن چه در روی آن انجام داده می‌گوید: فلانی، فلان کار را در فلان روز از فلان ماه انجام داده.»، این خبر دادن زمین است».
- سخن گفتن زمین با امام علی (علیه السلام): اسماء بنت عمیس گوید: «فاطمه زهرا (سلام الله علیها) فرمود: «یکی از شب ها که علی علیه السلام بر من وارد شد مرا به هراس انداخت». عرض کردم: «چگونه تو را به هراس انداخت ای سرور زنان عالمین». فرمود: «شنیدم که زمین با او حرف می زد و او نیز با او سخن می گفت».
جنگ های امام علی علیه السلام با ایرانیان
رهیچ منبع تاریخی شیعه و سنی نیامده است که امیرالمومنین در جنگها وفتوحات دوران خلفای سه گانه اهل سنت حضور پیدا کرده باشند. خلفای اهل سنت تمایل بسیارزیادی داشتند که علی بن ابی طالب (علیه السلام) درجنگها شرکت داشته باشندتابه این وسیله به این فتوحات مشروعیت ببخشند و از تجربیات ایشان در جنگها استفاده کنند. اما امام علی (علیه السلام) باخودداری ازشرکت کردن در فتوحات هرگز مهر تایید به سیاست های خلفا دراین زمینه نزد تاجایی که ابن تیمیه پایه گذار وهابیت به حالت اعتراض ازشرکت نکردن امام علی درجنگها یاد می کند. امیرالمونین با حمله به دیگرکشور ها مخالف بود و دوران حکومت خودایشان کشورگشایی ها متوقف شدند وجنگهایی که حضرت داشتند جنگ داخلی بامسلمانان بود که جنبه ی اصلاحی داشت.
چگونگی رفتار حضرت علی علیه السلام با ایرانیان
بّ و علاقه ایرانیان به خاندان رسالت، به ویژه شخصت بی مانند امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) بر کسی پوشیده نیست؛ اما این عشق و علاقه، افزون بر دلایل ایمانی و توحیدی، پیشینه و پشتوانه هایی دارد که برآمده از تدبیرهای امام علی (علیه السلام) در شرایط مختلف تاریخی است. برخوردهای حکیمانه و انسانی حضرت، به ایرانیان شخصیت داد و آنها را به دین اسلام و خاندان اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) علاقه مند کرد. علی (علیه السلام) به عنوان خلیفه جهان اسلام، کارگزاران خود را از رفتن به مهمانی های اَشراف نهی می کرد و در این زمینه نامه مفصلی به عثمان بن حنیف نوشت و او را به خاطر شرکت در مجلس اشراف بصره سرزنش کرد. علی (علیه السلام) خود نیز در چنین مجالسی شرکت نمی کردند. غذای ایشان ساده بود و در مهمانی های بی تکلّف حضور می یافتند. مسلمانی ایرانی به مناسبت سال جدید و عید نوروز از امام علیه السلام دعوت کرد. امام هم دعوت او را پذیرفتند و از حلوای سر سفره تناول کرده، از او پرسیدند: «این دعوت به چه مناسبتی است؟» مرد ایرانی پاسخ داد: «به مناسبت عید نوروز است.» امام (علیه السلام) برای نشان دادن رضایت خود از مهمان نوازی او فرمود: «نُوُروزَاً لَنَا فِی کُلِّ یَوْمٍ إِنْ استَطَعْتُمْ؛ اگر می توانید هر روز را برای ما نوروز قرار دهید.»
فضیلت های برگزیده ایشان به اختصار
او گنجینه ی علم و دانش رسول خدا بود• او در آیت و نشانه بودن همانند عیسی بن مریم بود • در صبر و شکیبایی شبیه ایوب پیامبر بود • در سخاوت و دست و دلبازی همانند حضرت ابراهیم • در صدای دلربا همانند حضرت داوود • در شکوه و سلطنت همانند حضرت سلیمان • در تسلیم و راستی همانند حضرت اسماعیل • در پذیرفته شدن دعایش در درگاه الهی همچون حضرت نوح • نخستین شخصیتی هستند که در روز رستاخیز با نام شان خوانده می شوند • ایشان کسی هستند که ولایتشان به گیاهان عرضه شده است و آنکه پذیرفت گیاه سودمند گشت و آنکه سرباز زد سم کشنده گشت • او کسی است که ولایتش به نقاط مختلف زمین عرضه شد و آن قسمت که پذیرفت پاکیزه و قابل کشت گشت و آن که سرپیچی کرد نمک زار شد • او کسی است که در غیب و نهان با همه ی پیامبران و در آشکار با رسول خدا بود • آنگاه که درب بهشت کوبیده می شود صدایی از آن طنین می افکند و می گوید یا علی • اگر درختان جنگل ها قلم، آب دریا ها مرکب، جنیان حسابگر و انسان ها نویسنده باشند، هرگز نمی توانند فضائل و برتری های ایشان را بشمارند • به راستی که آن حضرت کتاب ناطق و گویای خداوند هستند • علی علیه السلام، شمشیر خدا است که بر روی دشمنان خدا کشیده می شود.
صفات امام علی علیه السلام
امیرالمؤمنین علی (علیه السلام )به عنوان یک انسان کامل و امام معصوم، دارای همه کمالات و ویژگی‌های برجسته ممکن بود. زندگى امام علی علیه السلام تا آن اندازه جذاب است که دوست را نسبت به او تا بالاترین حد دوستى کشانده و دشمن را در مقابل آن تا نهایت درجه دشمنى بالا مىبرد. برخی از القاب امام علی (علیه السلام) • امیرالمومنین • اسدالله • اسدالله الغالب الکرار • امامُ الاَبرار • امام الاولیاء • امام الاُمّه • امام خلق الله • امام الصّالِحین • اَوَّلُ مـَظْلُوم • بَحْرُ العُلُومِ • حیدر • رفیق • ساقی کوثر • سیف‌الله • فاروق • مرتضی • وجه‌الله
بنر استوری شهادت امام علی (ع)
